ਵਰਦਾਨ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ? ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪਾਲਿਸੀ 2024 ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਡੀਕੋਡ ਕਰਨਾ

ਐਨਈਪੀ 2020 ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ, ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੀ-ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ, ਵਿਭਿੰਨ ਵਿਦਿਅਕ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਚਪਨ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ, ਗ੍ਰੇਡ 6 ਤੋਂ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ, ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪੁਨਰਗਠਨ, ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪਾਲਿਸੀ 2024, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਗਹਿਰੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਬਹਿਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਐਡਵੋਕੇਟ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਇਸਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਲੋਚਕ ਇਸਦੀ ਵਿਹਾਰਕਤਾ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਐਨਈਪੀ ਗਲੋਬਲ ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨੌਕਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨਾਲ ਐਕਸਚੇਂਜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਇੰਟਰਨਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲੇਖ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਐਨਈਪੀ 2024 ਦੇ ਸੂਖਮ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਹੈ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਹੈ। ਐਨਈਪੀ 2024 ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਐਨਈਪੀ 2020 ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ, ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੀ-ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ, ਵਿਭਿੰਨ ਵਿਦਿਅਕ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਚਪਨ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ, ਗ੍ਰੇਡ 6 ਤੋਂ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ, ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪੁਨਰਗਠਨ, ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਐਨਈਪੀ ਦੇ ਵਰਦਾਨ ਸੰਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ: ਐਨਈਪੀ 2024 ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਕੇ ਸੰਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ, ਸਿਰਜਣਾਤਮਕਤਾ, ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆ-ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਨਰਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਕੇ, ਨੀਤੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਦੇ ਯੋਗ ਚੰਗੇ ਵਿਅਕਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਲਚਕਤਾ: ਐਨਈਪੀ 2024 ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਉਹ ਲਚਕਤਾ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਲੋੜਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ, ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਖੋਜ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ: ਨੀਤੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਖੋਜ ਕਲੱਸਟਰਾਂ, ਫੰਡਿੰਗ ਦੇ ਮੌਕੇ, ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ, ਐਨਈਪੀ 2024 ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਲੀਡਰ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੁਤਬੇ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣਾ ਹੈ। ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਏਕੀਕਰਣ: ਐਨਈਪੀ 2024 ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਵਿਆਪਕ ਏਕੀਕਰਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਮੱਗਰੀ ਡਿਲੀਵਰੀ, ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਨੀਤੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ-ਪੇਂਡੂ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।

21ਵੀਂ ਸਦੀ ਲਈ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕਤਾ: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਅਕਸਰ ਪੁਰਾਣੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਰੋਟ ਲਰਨਿੰਗ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੋਣ ਲਈ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਨਈਪੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੰਪੂਰਨ, ਲਚਕਦਾਰ, ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਲਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਕੁਇਟੀ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ: ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਹਨਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਪਿਛੋਕੜਾਂ, ਅਤੇ ਜਨਸੰਖਿਆ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਐਨਈਪੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾ ਕੇ ਇਕੁਇਟੀ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਿਛੋਕੜ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਮਿਆਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਕਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ‘ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਮਨਾਉਣ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਢੁਕਵੀਂ ਹੈ।

ਅਧਿਆਪਕ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ: ਸਿੱਖਿਅਕਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਲਈ ਨਿਰੰਤਰ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਮਾਡਿਊਲਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਧਦੀ ਭੂਮਿਕਾ: ਐਨਈਪੀ ਦੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ 70 ਫੀਸਦੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ (ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ) ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਗਭਗ 65% ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਬਹੁਤ ਲੋੜੀਂਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸਰੋਤ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਲਈ ਇਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਯੋਗ ਸੰਸਥਾਗਤ ਵਿਧੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਜੋ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਐਨਈਪੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਐਨਈਪੀ 2024 ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ: ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਨਈਪੀ 2024 ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੁਧਾਰਾਂ ਲਈ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਟੀਚਿਆਂ ਦੀ ਰੂਪਰੇਖਾ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਸਫਲ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹਨ।

ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਤੱਕ, ਨੀਤੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਵਾਈਯੋਗ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਵਧਾਨੀਪੂਰਵਕ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਐਨਈਪੀ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵੱਲ ਇੱਕ ਦਲੇਰ ਕਦਮ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨਾ, ਡਿਜੀਟਲ ਵੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ, ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਕਲਪਨਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਵਪਾਰੀਕਰਨ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਸਟੈਂਡਰਡਾਈਜ਼ਡ ਟੈਸਟਿੰਗ ਦੁਬਿਧਾ: ਮੁਲਾਂਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਐਨਈਪੀ 2024 ਅਕਾਦਮਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਬੈਂਚਮਾਰਕ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਾਨਕੀਕ੍ਰਿਤ ਟੈਸਟਿੰਗ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਆਲੋਚਕ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਰੱਟੇ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਾਰਜ: ਪਹਿਲਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਆਓ ਇਕੱਲੇ ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਆਕਾਰ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੀਏ। 15 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਕੂਲਾਂ, 25 ਕਰੋੜ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ 89 ਲੱਖ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਆਕਾਰ ਵੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ।

ਏਆਈਐਸਐਚਈ 2019 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 1,000 ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ, 39,931 ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ 10,725 ਸਟੈਂਡ-ਅਲੋਨ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 3.74 ਕਰੋੜ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਸ ਮੈਗਾ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਅਮਲ ਰਾਜ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਉਪ-ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਬਲਾਕ ਪੱਧਰਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਭਿਆਸ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਾਮਾਂਕਣ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਚੁਣੌਤੀ: ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨੀਤੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ 2035 ਤੱਕ ਕੁੱਲ ਦਾਖਲਾ ਅਨੁਪਾਤ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਅਗਲੇ 15 ਸਾਲਾਂ ਲਈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੀ ਘਾਟ: ਅੱਪਗਰੇਡ ਕੀਤੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਯੋਗ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਪੂਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜੋ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਐਂਕਰਿੰਗ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਅਸਧਾਰਨ ਹੁਨਰ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖਿਅਕਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਝੁਕਦੇ ਹਨ। ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਫੰਡਿੰਗ: ਮੁੱਖ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦੇ ਸਫਲ ਅਮਲ ਲਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਢੁਕਵੇਂ ਵਿੱਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਐਨਈਪੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਦੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਜਨਤਕ ਖਰਚ ਨੂੰ ਜੀਡੀਪੀ ਦੇ 6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮਲਟੀਪਲ ਐਂਟਰੀ ਅਤੇ ਐਗਜ਼ਿਟ: ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਐਨਈਪੀ ਮਲਟੀਪਲ ਐਂਟਰੀ ਅਤੇ ਐਗਜ਼ਿਟ ਵਿਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਦਾਖਲੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ. ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਗੇ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ, ਡਿਪਲੋਮਾ ਅਤੇ ਡਿਗਰੀਆਂ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰਾਂ ਲਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ, ਸਮਾਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ, 2024 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵੀ ਕਮੀਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਉਪਾਅ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਚਮਕਦਾਰ, ਵਧੇਰੇ ਬਰਾਬਰ ਵਿਦਿਅਕ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵਾਅਦੇ ਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਵਿਜੈ ਗਰਗ ਰਿਟਾਇਰਡ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ
ਵਿਦਿਅਕ ਕਾਲਮ ਨਵੀਸ
ਗਲੀ ਕੌਰ ਚੰਦ ਮਲੋਟ ਪੰਜਾਬ -152107